‘‘ตตฺถ ฉ อรุณา อนฺโตวสฺเส โหนฺติ , เอโก พหิ, ตสฺมา โส เตมาสํ วุตฺโถ โหตีติ อปเร’’ติ จ, ‘‘อาจริโย เอวํ น วทตี’’ติ จ วุตฺตํฯ สพฺพตฺถ วิหารํ อุเปตีติ อตฺตโน วสฺสคฺเคน ปตฺตคพฺภํ อุเปตีติ โปราณาฯ อสติยา ปน วสฺสํ น อุเปตีติ เอตฺถ ‘‘อิมสฺมิํ วิหาเร อิมํ เตมาส’’นฺติ อวจเนนฯ ‘‘อฏฺฐกถายํ วุตฺตรตฺติจฺเฉทการณํ วินา ติโรวิหาเร วสิตฺวา อาคจฺฉิสฺสามีติ คจฺฉโตปิ วสฺสจฺเฉท’’นฺติ ลิขิตํฯ

[208] ปฏิสฺสุโต โหติ ปจฺฉิมิกายาติ อนฺตรา ปพฺพชิตภิกฺขุนา, ฉินฺนวสฺเสน วา ปฏิสฺสุโต, อญฺเญน ปน ปุริมํ อนุปคนฺตฺวา ปจฺฉิมิกายํ ปฏิสฺสโว น กาตพฺโพฯ รตฺติจฺเฉเท สพฺพตฺถ วสฺสจฺเฉโทติ สนฺนิฏฺฐานํ กตฺวา วทนฺติฯ เกจิ ปน น อิจฺฉนฺติฯ ตํ สาเธตุํ อเนกธา ปปญฺเจนฺติฯ กิํ เตนฯ

วสฺสูปนายิกกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปวารณากฺขนฺธกวณฺณนา

อผาสุกวิหารกถาวณฺณนา

[210] ‘‘สงฺฆํ อาวุโส ปวาเรมี’’ติ วุตฺตตฺตา ปจฺฉาปิ ‘‘วทตุ มํ สงฺโฆ’’ติ วตฺตพฺพํ วิย ทิสฺสติฯ อยํ ปเนตฺถ อธิปฺปาโย – ยสฺมา อหํ สงฺฆํ ปวาเรมิ, ตสฺมา ตตฺถ ปริยาปนฺนา เถรา, มชฺฌิมา, นวา วา อวิเสเสนายสฺมนฺโต สพฺเพปิ มํ วทนฺตูติฯ

ปวารณาเภทวณฺณนา

[212] ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปวารณาติ เอตฺถ ตาทิเส กิจฺเจ สติ ยตฺถ กตฺถจิ ปวาเรตุํ วฏฺฏติฯ เตเนว มหาวิหาเร ภิกฺขู จาตุทฺทสิยํ ปวาเรตฺวา ปนฺนรสิยํ กายสามคฺคิํ อิทานิปิ เทนฺติฯ เจติยคิริ มหาทสฺสนตฺถมฺปิ อฏฺฐมิยํ คจฺฉนฺติ, ตมฺปิ จาตุทฺทสิยํ ปวาเรตุกามานํเยว โหติฯ ‘‘สตฺตาหํ อนาคตาย ปวารณาย สกรณีโย ปกฺกมติ, อนาปตฺตีติ วจนโต อิทํ อาจิณฺณ’’นฺติ ลิขิตํฯ ‘‘โน เจ อธิฏฺฐเหยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ เอกสฺส วุตฺตทุกฺกฏํ, ตสฺเสว วุตฺตํ ปุพฺพกิจฺจญฺจ สงฺฆคณานมฺปิ เนตพฺพํฯ

ปวารณาทานานุชานนกถาวณฺณนา

[213] เตน จ ภิกฺขุนาติ ปวารณาทายเกนฯ

อนาปตฺติปนฺนรสกาทิกถาวณฺณนา

‘‘ตสฺสา จ ปวารณาย อาโรจิตาย สงฺเฆน จ ปวาริเต สพฺเพสํ สุปฺปวาริตํ โหตีติ วจนโต เกวลํ ปวารณาย ปวารณาทายโกปิ ปวาริโตว โหตี’’ติ วทนฺตีติฯ

[222] อวุฏฺฐิตาย ปริสายาติ ปวาเรตฺวา ปจฺฉา อญฺญมญฺญํ กเถนฺติยาฯ เอกจฺจาย วุฏฺฐิตายาติ เอกจฺเจสุ ยถานิสินฺเนสุ เอกจฺเจสุ สกสกฏฺฐานํ คเตสุฯ